Agóidí phobal na Gaeilge: Still fighting na sean-chathanna céanna?
I mí Mhéan Fómhair beidh na mílte Gael ag dul chun na sráideanna i mórshiúl náisiúnta ar son na Gaeltachta agus na Gaeilge. Ach, an bhfuil pobal na Gaeilge ag troid na sean-chathanna céanna le breis agus caoga bliain? Agus cé chomh héifeachtach is a bhíonn léirsithe mar seo chun athrú polasaí a bhaint amach? Ar Seachtain, amharcann an t-iriseoir Áine Ní Bhreisleáin siar ar roinnt agóidí de chuid Conradh na Gaeilge agus an toradh a lean iad. Foclóir: Éileamh: Demand Maoiniú: Funding Maram: I suppose Mórshiúil: Procession Mianta: Wishes/Desires Féinriail: Autonomy Cumhachtaí: Powers Uaillmhianach: Ambitious Cáipéisí: Documents Ré: Era Gnáthphobal: Ordinary people Go borb: Abruptly or Gruffly Suaitheantas: Emblem Mana: Motto San áireamh: Included Rachmasóirí: A derogatory term for the wealthy Gan fiacail a chur ann: Not to mince one’s words Daoine ón iasacht: Outsiders Rathúil: Successful Snáithe: Thread Sean-chathanna: Old battles See omnystudio.com/listener for privacy information.
--------
20:36
--------
20:36
Gaiscí Mhichíl D san Áras and finding his successor
Cuireadh tús le hUachtaránacht Michael D Higgins i 2011, tar éis dó breis is milliún vóta a fháil agus sciar 56% faighte aige. Ó shín i leith, ghlac sé leis an dúshlán a bheith mar Uachtarán do chách, agus níor chuir sé fiacail ina fhocail agus é ag labhairt amach go poiblí ar ábhair éagsúla. Ach le deireadh a dhara téarma mar Uachtarán ag druidim linn agus a chomharba le roghnú sna míonna amach romhainn, cé a bheadh in ann teacht isteach sna sála air? Ar Seachtain, amharcann an Dr Katie Whelan siar ar an am a chaith Micheál D Ó hUigínn in Áras an Uachtaráin agus tugann sí spléachadh ar na féidearthachtaí atá ann dá chomharba. Foclóir: Éirimiúil: Intelligent Ualach: Weight/burden Beag beann ar: Regardless of Iontaofa: Trustworthy Ionannú: Identification Barántas: warrant Go héagórach: Unjustly Pardún iarbháis: Posthumous pardon Rochtain: Access Faillí: Negligence Níor chuir sé fiacail ina fhocal: He didn’t mince his words Cé is moite: Except Go neamhbhalbh: Point- blankly Iar-throdaí: Former fighter Ceap magaidh: Mockery Féidearthachtaí: Possibilities Tugadh bata agus bóthar dó: He was shown the door Ballraíocht: Membership Tost: Silence Dóchúlacht: Probability Urlabhraí: Spokesperson Bunús: Basis Sna sála air: On his heelsSee omnystudio.com/listener for privacy information.
--------
25:20
--------
25:20
Gaiscí Mhichíl D san Áras and finding his successor
Cuireadh tús le hUachtaránacht Michael D Higgins i 2011, tar éis dó breis is milliún vóta a fháil agus sciar 56% faighte aige. Ó shín i leith, ghlac sé leis an dúshlán a bheith mar Uachtarán do chách, agus níor chuir sé fiacail ina fhocail agus é ag labhairt amach go poiblí ar ábhair éagsúla. Ach le deireadh a dhara téarma mar Uachtarán ag druidim linn agus a chomharba le roghnú sna míonna amach romhainn, cé a bheadh in ann teacht isteach sna sála air? Ar Seachtain, amharcann an Dr Katie Whelan siar ar an am a chaith Micheál D Ó hUigínn in Áras an Uachtaráin agus tugann sí spléachadh ar na féidearthachtaí atá ann dá chomharba. Foclóir: Éirimiúil: Intelligent Ualach: Weight/burden Beag beann ar: Regardless of Iontaofa: Trustworthy Ionannú: Identification Barántas: warrant Go héagórach: Unjustly Pardún iarbháis: Posthumous pardon Rochtain: Access Faillí: Negligence Níor chuir sé fiacail ina fhocal: He didn’t mince his words Cé is moite: Except Go neamhbhalbh: Point- blankly Iar-throdaí: Former fighter Ceap magaidh: Mockery Féidearthachtaí: Possibilities Tugadh bata agus bóthar dó: He was shown the door Ballraíocht: Membership Tost: Silence Dóchúlacht: Probability Urlabhraí: Spokesperson Bunús: Basis Sna sála air: On his heelsSee omnystudio.com/listener for privacy information.
--------
25:20
--------
25:20
Cúig ‘media moments’ a láidrigh an ghluaiseacht LADTA+ in Éirinn
Bhí go leor eachtraí cinniúnacha ann a d’fhág lorg ar dhul chun cinn na gluaiseachta LADTA+ in Éirinn. Ó na 1970í ar aghaidh, tháinig méadú ar infheictheacht dhaoine aeracha sna meáin in Éirinn - rud a d’imir tionchar nach beag ar mheon mhuintir na tíre. Ó phóga aeracha ar an scáileán i Ros na Rún, go hóráidí dodhearmadta in Amharclann na Mainistreach, seans go bhfuil sé deacair samhlú anois an streachailt a bhí os comhair an phobail aeraigh le comhionannas a bhaint amach. Ar Seachtain, tógann tá an t-údar Naoise Dolan siar muid ar na heachtraí is cinniúnaí sna meáin Éireannacha ó thaobh an phobail aeraigh de. Foclóir: Eisceachtúil Exceptional Aiseolas: Feedback Maitheas: Benefit Ionchur: Input Gluaiseachtaí: Movements Na meáin: Media In ainneoin: Despite Feiceálacht: Visability Crógacht: Bravery Baol: Danger Cosc: Ban Coimeádach: Conservative Riachtanas: Necessity Scaip físeán go rábach: A video went viral Comhionannas: Equality Amharclann na Mainistreach: The Abbey Theatre Aiteach: Queer See omnystudio.com/listener for privacy information.
--------
22:30
--------
22:30
Kneecap: Mo Chara sa chúirt agus legal ‘dream team’ leis
Bhí Liam Óg Ó hAnnaidh, nó 'Mo Chara' as Kneecap mar is fearr aithne air, os comhair na cúirte in Westminster Shasana inniu. Tá sé curtha ina leith gur thaispeáin sé brat Hezbollah agus é ar stáitse i Londain anuraidh, agus go raibh sé sin ina chomhartha tacaíochta don eagraíocht thoirmiscthe. D’fhoilsigh Kneecap ráiteas ar na meáin shóisialta inar shéan siad go ndearnadh aon choir agus gheall siad go ndéanfaidís cosaint ar “a gcearta” go fíochmhar. Thug siad le fios gur “ionsaí polaitiúil” é seo ón stát Bhriotanach atá dírithe orthusan mar “ealaíontóirí ó phobal faoi chois”. Ar Seachtain, míníonn an t-iriseoir Ciarán Dúnbarrach cad a thit amach inniu, taobh istigh den chúirt agus taobh amuigh de. Foclóir: Bratach: Flag Léirigh: To convey or demonstrate Mídhleathach: Illegal Dodhéanta: Impossible Stát sceimhlitheoireachta: Terrorist State Abhcóide: Barrister Neamhchoitianta: Uncommon Achrann: Agro Ionchúisitheoir: Prosecutor Blaiseadh: Flavour Comhghuaillíocht: Alliance In aghaidh an dlí: Against the law Cosantóirí: The defence Mearbhall: Bafflement Comhghleacaí: Colleague Aineolas: Ignorance De réir dealraimh: ApparentlySee omnystudio.com/listener for privacy information.
Ireland